Европарламентын 2021 оны Сахаровын нэрэмжит шагналыг Оросын шоронд хоригдож байгаа Алексей Навальныйд олгосон билээ. Шагналыг охин нь гардаж авсан бөгөөд түүний хэлсэн үг олон хүмүүсийн анхаарал татаж байна.
Хэлсэн үг өргөн асуудлыг хөндсөн бөгөөд Та бүгдэд санаа болох буйзаа хэмээн утгачилсныг толилуулж байна. Алдаа мадаг байвал уучилна бизээ.
Сайн байцгаана уу, Маш их баярлалаа. Энэ бол үнэхээр итгэмгүй үйл явдал болж байна.
Би үгээ эхлэхээс өмнө нэг зүйл хэлмээр санагдлаа. Би аавынхаа өмнөөс энэ шагналыг авна гэдэгтээ үнэхээр их баярласан тэгсэн хэрнээ ихэд айсан. Би улс төрийг маруухан мэдэх 20 настай оюутны хувьд Та бүгдийн өмнө зогсож байгаагаа том нэр төрийн хэрэг гэж үзэж байгаа ч ямар нэг юм буруугаар эргэчихвий гэж санаа зовж байна.
Энэхүү том шагналыг миний аав-Алексей Навальныйд- гардуулах нь гэдгийг сонсоод би хоёр шалтгаанаар үхтлээ баярласан. Нэгдүгээр шалтгаан нь энэ бол түүний болон хамтран зүтгэгчдийн хийсэн болон хийж буй ажлыг өндрөөр үнэлсэн, гавьяа зүтгэлийг нь хүлээн зөвшөөрсөн, том нэр төрийн хэрэг байсан. Хамгийн гол нь Орос оронд сайн сайхныг хүссэн, түүний төлөө тэмцэж байгаа хэдэн арван сая Оросын иргэдэд дэмжлэг хайрласан дохио байсан.
Хоёрдахь шалтгааныг хэлэхэд жаахан барьц алдмаар л даа. Хм… миний аав Европарламентын шагнал авч, шагналаа аваад Европарламентын индэр дээрээс үгээ хэлэх ховорхон боломж түүнд тохиох байсан, гэвч ойлгомжтой шалтгаанаар аав маань ирж чадахгүй тиймээс хэн нэг нь Страсбург орох билет авах гэж гүйх хэрэгтэй болсон юм!
Миний хувийн болон манай гэр бүлийн зовлон бэрхшээлтэй харьцуулбал энд ирэх нь мэдээж гайхалтай гэдгийг би сүүлд ойлгосон юм. Янз бүрийн арга хэмжээнд оролцож би аавынхаа нэрийн өмнөөс үг хэлдэг. Заримдаа аавыг үе үе ямар нэг юмаар шагнаж л байдаг. Би түүнийг нь гардаж авдаг. Хэлэх зүгээ бэлддэг. Би үгээ заавал ямар нэг инээдтэй зүйлээс эхэлдэг л дээ. Аав шоронд. Би явдал дундаа ямархуу зэрлэг нөхцөлд хоригдож байгаа тухай ээлжит нийтлэл уншдаг. Өөрөөр яах ч билээ. Би яваад л үг хэлээд л. Тэрбээр шоронд суугаад л.
Энэ бүгд зөвхөн Алексей Навальный асуудал биш юм. Өнгөрсөн жилийн шагналтнууд болох Белоруссын сөрөг хүчин хаана байна вэ? Ихэнх нь шоронд. 2010 оны энхтайваны Нобелийн шагналт Лю Сяобо хаана байна вэ? Шоронд нас барсан.
Би асуумаар байна. Хүний эрхийг хамгаалан тэмцэгчдийг яагаад суллаж авахад тэгтлээ хэцүү байгаа юм бэ? Яагаад тийм хүмүүсийг бүх дэлхийгээр шоронд хийсэн хэвээр байгаа юм бэ,тэр ч байтугай 21 дүгээр зууны Европт, газар зүйн хувьд Европт хамаарах орнуудад яагаад энэ үзэгдэл гарсаар байгаа юм бэ?
Европ бол агуу, бас хүчтэй. Европын оршин суугчдын хүсэл эрмэлзэл Европарламентын шийдвэр болж байдаг. Тийм учрааас шийдвэр нь оновчтой, зөв, шударга байдаг. Түүнийг нь АНУ, Их Британи, бас Австрали, Шинэ Зеланд болон бүх чөлөөт ертөнц дэмжиж байдаг.
Гэвч миний аавтай адил олон хүн шоронд суусаар, хойноос нь хамтран зүтгэгчдийг нь хорьсоор байгаа.
Би нэг хариулт байнга сонсдог. Одоо ч энэ танхимд дахин сонсох байх.
“Даша минь дээ” “Бид чиний эмоцийг ойлгож байна. Танай гэрийнхэнд хэцүү ч өнөөгийн ертөнцөд бид прагматик ажиллах хэрэгтэй байна” гэдгийм.
Би толгой дохиод “за за тэгэлгүй яахав” гээд хэлдэг. Юу ярихэв дээ. 20 настай оюутан туршлагатай, хариуцлагатай прагматик хүмүүстэй маргаан дэгдээх эвгүй юм.
Надад микрофон олдсон дээр нь, хэн ч надаас булааж авахгүйг мэдэж байгаа ч, хэн нэгтэй хувийн маргаан дэгдээхгүйгээр, надад тааламжгүй байгаа хэдий ч би прагматизмын эсрэг үгээ хэлмээр байна. Эцсийн эцэст энэ шагнал Сахаровын нэрэмжит, Сахаров бол энэ дэлхийн хамгийн прагматик бус хүн байсан байхаа.
Дарангуйлагч нартай прагматик харилцаатай байх хэрэгтэй гэж ярьдаг хүмүүс түүхийн сурах бичгийг нээж хардаггүйг би ойлгохгүй байна. Сурах бичгийг нээх нь прагматик алхам. Хэрвээ энэ үйлдлийг хийвээс нэг хөдлөшгүй зүй тогтлыг амархан харж болно. Тэр нь Дарангуйлагчид болон Тиранууд хэзээ ч тайвширна гэж байхгүй.
Эрх мэдэлтэй үхэн хатан зууралдсан ээлжит ухаангүй нэг нь хэн нэгний буулт хийж тохирох саналын өөдөөс ухаалаг хариу үйлдэл хийнэ гэж өөрсдийгөө хуурах хэрэггүй. Тийм юм хэзээ ч болохгүй. Авторитар засаглалын мөн чанар нь хүслээ өндөрсгөх, түрэмгийллээ өсгөх, шинэ шинэ дайсныг хайх явдал байдаг
Жагсагчдыг зодож, шоронд хийж байх үед “Лукашенког түлхээд хэрэггүй, яриа хэлэлцээ үргэлжлүүлье” гэж ярьж байсан хүмүүс дарангуйлагчийг хүссэн хүнээ барьж авахын тулд онгоц хулгайлах хэмжээнд хүргэсэн.
Зардал, эдийн засгийн хохирлыг анхааралдаа авах ёстой гэж уриалдаг прагматик хүмүүсийн тухай бас нэг юм хэлье. Гартаа калькулятор барьж байгаад прагматизм Европын татвар төлөгчдөд ямар үнэтэй тусч байгааг тооцоод үзээрэй
Путинтэй муур хулгана болж тоглосон он жилүүд түүнийг дайн өдөөх хэмжээнд хүргээд байна.
Украинтай хийх дайн Европт ямар үнэтэй тусах бол?
Сөрөг хүчний нэгэн удирдагч Борис Немцовыг Кремлийн ойролцоо нуруунд нь буудаж алсан . Тэр дороо нэгэн прагматик хүн гарч ирээд гараа дэлгээд “ бид юу хийж чадах билээ. Чангахан үгээр эсэргүүцлээ илэрхийлье, цаашдаа хэлцэл хийе” гэж билээ. Дараа нь хоёр дахь, гуравдахь хүнийг алсан. Дөрөвдэхийг нь Берлины төвд. Тав дахь нь Их Британид. Дараа нь хаа нэгтээ Европт зэвсгийн агуулах дэлбэлсэн. Дараа нь химийн зэвсэгээр хордуулсан. Миний ээжийг бараг алан алдсан. Аавыг минь бараг алсан.
Та бүгд цагдаагийн төсвөө нэмж байгаа. Шинэ шинэ хорт бодис илрүүлэх арга хэмжээнд мөнгө зарж байна. Энэ бүгд прагматизмын үр дагавар юм.
Европын хил дээр цагаачдыг зөөж авчираад хямралыг өдөөж байна. Польш, Литва, ЕХ-д ямар эдийн засгийн хохирол авчирч байгааг прагматикууд хэлэх биз.
Диктаторыг уурлуулахгүй байх, болж өгвөл тайван байлгах, хийж буй гэмт хэргийг нь аль болох анзаарахгүй мэт явах нь прагматик бус хандлага юм. Прагматизм хэмээх лозунгын цаана увайгүй үзэл, хоёр нүүр, коррупци нуугдаж байгааг шулуухан хэлэх цаг боллоо.
Би аавдаа “ Европарламентад намайг юу хэлээсэй гэж хүсэж байна?” гэж бичсэн юм. Тэрбээр хариулахдаа “Орос орон, Путины дэглэмийн хооронд тэнцэтгэлийн тэмдэг тавьж хэн ч бүү зүрхлээсэй гэж хэлээрэй. Орос бол Европын хэсэг, бид түүний хэсэг байхыг эрмэлзэж байна. Европ ч өөрийнхөө үндэс болсон зарчим руугаа тэмүүлээсэй. Бид үзэл санаа, хүний эрх мандсан, ардчилал болон эрхэмсэг орших Европ руу тэмүүлж байна. Бидэнд оросын олигархиудын усан онгоцоор зугаалсан, Путины төрийн компаниудын захирлын зөвлөлд ажиллахыг мөрөөдсөн сайд, дарга нарын Европ огтоос хэрэггүй” гэж бичсэн.
Өнөөдөр би энэ тайзнаа аавынхаа өмнөөс энэ шагналыг гардан авахдаа Та бүгдэд, та бүгдээр дамжуулан үзэл санаа, зарчимдаа үнэнч Европт талархаж байна. Европын Холбоо бол тоолж баршгүй дайн тулаанд бие биентэйгээ алалцаж байсан ард түмэн, улс орнуудын байгуулсан гайхамшиг билээ. Хэзээ нэгэн цагт Орос нэг хэсэг нь болно гэдэгт итгэж байна.
Энд хэн Европарламентийн гишүүн, хэн оюутан гэдгээс үл хамааран бидэнд том хариуцлага ногдож байна. Дэлхийн цаг агаарын өөрчлөлтөөс эхлээд , ардчилал амьдрах чадвартайг харуулах эсэх асуудал бол бидний шийдлээс хамаарна.
Энэ шагналыг миний эх орон нэгт агуу хүний нэрэмжит болгосон байдаг. Түүний хэлсэн үгээр хэлэх үгээ өндөрлөе. Тэрбээр “Худлаа даруу харагдах гэсэндээ биш, илүү зөв байх хүсэлдээ хөтлөгдөөд хэлэхэд миний хувь тавилан хувь хүн надаас том байлаа. Би зөвхөн хувь тавиландаа эзэн байх гэж хичээж байсан” гэж хэлсэн.
Би хүн бүрт хувь тавиландаа эзэн байх эрч хүчийг ерөөж байна.
Алексей Навальныйг сулла
Pax Mongolica 